Als ik 's avonds na enig fileleed thuis geraak en mijn eega is
werken, dan wordt ik altijd vriendelijk doch formeel begroet door
mijn kat. Waarna hij duidelijk maakt, dat het toch zeer
onbehoorlijk is van zijn personeel dat er gedurende een paar uur
geen schoot is aangeboden. Daarna vangt hij onafgebroken een
klaagzang aan over zijn rammelende maag. Het kan toch niet zo
zijn dat hij de hele dag moet teren op de verouderde brokjes van
de ochtend. Door een kat afgeblaft worden, blijft bijzonder.
Afhankelijk van de energy drain op het werk geef ik vaak
te snel toe. Dan krijg hij zijn diner eerder. Na de schranspartij
keurt hij mij geen blik waardig en zoekt hij zeer verbolgen zijn
heil buiten. Ik kan zonder over hem te struikelen eindelijk mijn
avondmaal bereiden. De heerlijke rust die dan wederkeert, koester
ik. Stil wordt het nooit. Niet omdat ik in een drukke stad woon,
maar omdat er altijd overal geluid is. Iedereen die wel eens op
een Grieks eiland is geweest en verbleef in een hotel wat verder
van de centra af, weet dat krekels een enorm lawaai kunnen maken.
Magisch, dat wel. Gas onder een pan maakt ook geluid. Ook zonder
een aardbeving in Groningen.
Sinds de introductie van de walkman loopt een groot
percentage mensen op straat met oordoppen. In alle soorten en
maten. Bedraad, draadloos, in het oor, op het oor. Blijkbaar wil
men zijn of haar eigen gekozen geluid horen. Afgesloten van de
buitenwereld, liefst met de neus in de telefoon. Gelukkig heeft
maar een klein percentage een bluetooth speaker bij zich.
De hoeveelheid herrie die uit een dergelijk klein apparaat komt,
verslaat de boomboxen uit de jaren 70. En ze zijn
handzaam. Men hoeft niet meer een kilo of vijf op de schouder te
zeulen. Gewoon een boxje discreet in de rugzak of jaszak.
Daar heb ik zelf toch iets minder mee. Alhoewel het een stuk
beter is dan het schelle geluid van muziek rechtstreeks uit een
telefoon. Het liefst hoor ik andermans muziek helemaal niet. Niet
dat ik een chagrijnige oude steunkous ben die een ander een
lolletje misgunt, maar smaak is persoonlijk. En ik wil daar niet
altijd mee geconfronteerd worden. Als ik dat wil, ga ik wel naar
het theater of een festival. Dan heb ik soms nog als extra de lol
van bezoekers die niet geletterd genoeg zijn om het verschil
tussen rij 1-tweede balkon en rij 1-zaal te begrijpen. Het
misbaar van de bezoekers die hun stoelen opeisen, kan zeer
vermakelijk zijn. Evenals het uiteindelijk verschijnen op het
balkon van de ongeletterden. Die een halve rij dwingen tot
opstaan voor hun walk of shame terwijl de artiest in de
coulissen wacht.
Toch is muziek ook vaak universeel. Op begrafenissen worden
dezelfde liederen afgespeeld. Dat dient aan de verwachting te
voldoen. De Top 20. Met op absolute nummer één Time to say
Goodbye, volgens Yarden. Wrang hierbij is dat iedereen
die een waardevaste polis van Yarden heeft, moet gaan
bijbetalen. Anders is er geen koffie, kist of drager. Er moet
gewoon geld bij. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie
voor de toekomst. Time to say goodbye to your money.
Het is te hopen dat dit het enige lijk in de kast is binnen deze
branche. Want als er een uitvaart-crisis komt waarbij de staat
moet ingrijpen, vraag ik me af onder welk ministerie dit dan moet
vallen. Waarschijnlijk van het ministerie van VWS. Of zal De
Jonge het delegeren aan Bruins? Als minister voor Medische Zorg
heeft Bruins dan ook wat anders te doen dan uitleggen waarom dat
de pil niet meer vergoed wordt.
Als Groninger kan hij
pragmatisch omgaan met deze crisis. Hij kan de overledenen een
gratis rustplaats bieden, want er is ruimte zat in de verzakkende
Groningse gronden. Wordt het gelijk gestut. Eventueel kan hij als
minister zonder portefeuille ergens anders geld vragen. Als hij
maar niet de term “voormalige gasvelden” hanteert, want dat heeft
een wat macabere bijsmaak in deze branche. Misschien dat er ook
een parlementaire enquête ingesteld kan worden naar de oorzaak
van de waardedaling van die Yarden-polis. Ik kan me
namelijk weinig voorstellen bij brallend feestende
begrafenisondernemers die een BBQ organiseren naast het magazijn
van de opgeleverde kisten. Of dat ze een polonaise over een
kerkhof lopen wanneer een sales-medewerker een halve stad
heeft ingeschreven voor de duurste polis ooit, de koolstof
neutrale natuur-crematie. In batches de oven in van de
stadsverwarming, verstrooid op een bijenvriendelijke akker, met
hergebruik van het dodenkleed. Misschien lig je wel in het kleed
van een voormalig voetbalster of b-acteur! De aanwezigen krijgen
eco-vriendelijke Max Havelaar koffie of thee, met een biologische
veganistische wortelcake geserveerd in of op bamboeservies.
Muzikaal opgeluisterd door een voormalig kerkkoor, dat zonder
kerk elders haar kunsten moet vertonen. Het kost wat, maar dan
heb je ook niets.
Het hele muzieklijstjes-idee is relatief jong. Sinds de jaren
zestig kennen we de Nederlandse hitparade, later de Top
40. Met de doorbraak van de jongerencultuur werden deze lijsten
populair. Ondanks dat de jeugd zich afzette tegen de
consumptiemaatschappij lieten ze zich graag bijpraten over de
verkoopcijfers van muziek en vonden ze daar hun in
zelfbevestiging in. Al of niet door zich weer tegen de lijst af
te zetten. Mainstream was voor sommigen te
commercieel.
Mensen hebben altijd graag lijstjes gemaakt.
Niet alleen biologen die de natuur in kaart brengen, maar
iedereen. Men had aantallen nodig. Voor belasting, woningbouw,
aanwezigheid enzovoorts. Hoe meer lijstjes, hoe beter! De Top 40
kent dan ook vele varianten. Waarbij de Top 2000 de meest
populaire vernieuwende traditie is. Daar kan iedereen invloed op
uitoefenen. Als de Top 3 maar elk jaar hetzelfde is. Bij de
jaarovergang hoort Queen. Er moeten nu eenmaal zekerheden
bestaan.
Voor ouderen, zelfs jongere ouderen, is het de meest uitgelezen
mogelijkheid om hun muziek weer op de radio te horen. Zij stemmen
dan ook massaal. Anders dan Klassiek, vervaagt populaire muziek
wanneer het collectief geheugen verandert. Halsema of Cox heeft
dat ooit al eens in een sketch geroepen. Ouderen hoorden niet
meer hun muziek. Het voorbeeld was Guy Mitchell. Wie? Guy
Mitchell. Hey Google, play “She wears red feathers” for
me. Of start Spotify. In de krochten van dit systeem
zal het vast nog wel te vinden zijn. Of kijk eens in de
nalatenschap van de familie. Er zal nog wel ergens een LP liggen
te verstoffen. Totdat ook die allemaal richting kringloop zijn
gegaan en vervolgens zullen eindigen bij een recycle-
center. Als alles is gerecycleerd zijn we totaal afhankelijk
van Spotify. Wat erg makkelijk is voor de verschillende
regeringsleiders om alle ontaarde muziek als urban legend
af te doen daar het niet vindbaar is op Spotify. Iedereen
die er tegen ingaat, krijgt het label Alzheimer. Leve de
keuzemogelijkheid in een digitale wereld! Voor degene die denken
dat ze het lokaal vast hebben gelegd als mp3 en dus wel
bewijs denken achter gehouden te hebben, in onze
besturingssystemen zit dan zeker en vast van overheidswege
opgelegde malware om ook lokaal de bestanden naar de bittenhemel
te verwijzen. Mocht u het toch proberen, uw provider zal
ongetwijfeld scannen of een stream toelaatbaar is. Leve de
vooruitgang!
Veel van de muziek uit het verleden is niet als blijvend bedoeld. Het zijn gewoon oor-snacks. Enerzijds omdat het toen al niet om aan te horen was, anderzijds omdat door voortschrijdend inzicht de teksten onbegrijpelijk zijn geworden. "Huilen is voor jou te laat, ik kom niet meer", daar zijn tegenwoordig blauwe pillen voor. Snel geld verdienen moeten de platenbonzen gedacht hebben. Zet een jong fris koppie neer, op tv, spleetje in de tanden en een Amerikaans liedje vertaald laten kwelen. De uitroep had ik maar een hamer of de constatering van zacht op het zolderraam tikkende regen deden het goed. Als tegenhanger van brandend zand. Alhoewel dat door de roodkoperen ploert beschenen zand in Eviva España gezocht moest worden en niet gedurende de zomer in Zeeland, die begon in mei en direct al voorbij was in mei. Toen hadden we nog echte zomers, met frisse aanhoudende regenbuien na een halve week zon, waarbij een tropische dag meer uitzondering dan regel was. Spanje, goed bereikbaar per zwarte rook uitstotende Duitse dieselauto zonder sjoemelsoftware en de wisselkoers van de peseta deed een mens glimlachen. Niks euro, gewoon geld wisselen aan de hotelbalie, waar de wisselkoers altijd minder gunstig was. Niks resorts waar je het terrein niet afkomt, omdat je niet dubbel wilt betalen. Een appartementencomplex waar ook de Spanjaarden zelf op vakantie gingen. Of toch thuis lopend langs het tuinpad van je vader, op zoek naar de Wielewaal. In een groen knollenland. De paden op, de lanen in. Met de fiets naar een camping twee steenworpen verder, waar je bierkratten stapelde, gekocht bij de Spar zonder je id-kaart te tonen. En op de transister radio meezingen met Hilversum drie. Tenzij iemand een gitaar had meegenomen. En later aan het strand wat wandelen Zomaar nergens heen. Ras opgegroeid toen de zon weer opkwam. Het werd dan toch weer zomer.
De huidige generatie kent die muziek niet meer. Het wordt niet
meer afgespeeld. Toch blijft deze zeer belangrijk. Mijn eega
werkt in een expertisecentrum voor mensen met dementie. Vroeger
zouden we zeggen op een gesloten afdeling van een bejaardenhuis
of verpleeginrichting. Ze doet het met veel plezier en passie.
Ondanks de aanhoudende stroom boeken over dementerende ouderen
waarin de zorg op de korrel wordt genomen, of dat nu om Borst,
Gerrard of Timmer gaat, blijft duidelijk dat op de werkvloer het
wel om de mensen gaat. Waarom die stroom boeken niet stopt, is
niet vreemd. Het verkoopt, dus willen velen nu ook eens een
herdruk. Iets wat de meesten in hun gehele schrijverscarrière
nooit gelukt is.
Bernlef was qua onderwerp zijn tijd ver vooruit met
Hersenschimmen. Inmiddels een verplicht boek voor
leerlingen die in deze zorg willen gaan werken. Van binnenuit
beschreven. Anders dan de buitenstaanders die het systeem op de
korrel nemen. Zeer angstaanjagend.
De lotgevallen van Hendrik Groen blijven echter hilarisch. Sterke
ouderen die hun lot in eigen handen nemen. Ouderen die weinig op
hebben met een in de bedrijfseconomie net niet afgestudeerde
bedrijfs-bitch, die haar aandeelhouders tevreden moet en zal
houden. Waarna ze vervolgens een nieuw pad in kan slaan qua werk,
want met de voorkennis die ze heeft opgedaan, weet ze precies
welke medicijnen veel worden gebruikt en dus in alle varianten
opgekocht dienen te worden, zodat daarna de prijs opgedreven kan
worden en de bonus zeker is gesteld. Patiënten krijgen het toch
wel vergoed. De minister voor Medische Zorg kan er niets aan
doen, want die heeft het te druk met medicijnen uit het pakket te
halen omdat het anders allemaal niet te betalen is.
Mijn eega kent het belang van muziek. Jaarlijks komen de niet aardig voor de ogen opgedroogde Saskia en Serge optreden. Nog steeds levend op een paar blaadjes sla per dag. Braken ze vroeger al bij hun enkels af bij een zuchtje wind, nu is een nies in het publiek al afdoende. Of ze nog weten waar ze zijn, is niet relevant. De manager zet deze artiesten op een podium, drukt ze een gitaar in handen en het repertoire spelen ze af op de automatische piloot. Alleen de oproep en nu allemaal de voetjes op de vloer, kan wel eens raar overkomen bij een groep veteranen die al jaren hun ledematen missen en dan verdwaasd naar beneden kijken. Maar de muziek brengt een glimlach rond de mond van de aanwezigen. Herkenning. Ondanks allerlei tovertafels, prettig ingerichte leefruimtes, die al lang meer zijn dan een steriele gaarkeuken met formicatafels, blijkt muziek veel positieve emoties naar boven te kunnen brengen.
Enige hoop tot het langer verblijven, is er nog voor muziek die in reclames wordt gebruikt, wordt hertaald, of gewoon opnieuw wordt opgenomen. The Kik heeft daar nu al tweemaal het voortouw in genomen. Met de LP “Hertaalt” en “Boudewijn de Groot’s Voor De Overlevenden & Picknick Live“. De laatste dubbel-lp is door de internetgoegemeente natuurlijk weer met het nodige azijn onthaald en neergesabeld. Het voegt niets toe aan het origineel, werd er met in zoutzuur gedoopte virtuele inkt geschreven. In mijn ogen dus fout, want het maakt muziek en tekst toegankelijk voor een nieuwe generatie. Dus het voegt wel iets toe. Het is anders en niet anders. Maar het zal langer in ons collectief geheugen verblijven.
Zelf vind ik het heerlijk muziek te luisteren. Soms muziek die ik in mijn jeugd draaide. Die toen soms al niet meer de radio haalde. Het was heerlijk om in de V&D, bij de Free Record shop of bij Van Leest tijdens de uitverkoop alle LP's door mijn handen te laten gaan die in de bakken stonden en soms alleen op basis van de platenhoes een LP te kopen voor weinig. Soms voor slechts een rijksdaalder. Geen van de drie zaken bestaat nog. FRS nog als onderdeel van Boekenvoordeel, maar dat is anders. Het digitale alternatief is Bol. Je moet je wezenloos klikken in de categorie 3=2. Dat geeft toch niet de beleving van vroeger. En het is gestuurd. Was je vroeger afhankelijk van wat er in de bakken stond, nu loop je de kans dat een cd die niet in de aanbieding is, toch opeens tot de aanbieding behoort, omdat Bol weet wat je leuk vindt en de cd die feitelijk goedkoper is, volautomatisch upgrade naar de 3=2 categorie zodat je meer zal betalen dan als je de cd normaal aanklikt. Dataverzameling kent ongebreidelde mogelijkheden, als je ze maar ziet.
Als ik een aanval van melancholie heb, moet ik mijn verlangen uitstellen tot een moment dat ik alleen thuis ben. Sommige muziek is in de ogen van mijn eega en dochter dermate fout, dat ze middels hun mobiel de playlist van de SONOS aanpassen. En aangezien ik maar één box heb, moet ik me daarbij neerleggen. Waarom zo een systeem als je maar één box koopt? Het voldoet. Misschien dat ik het ooit nog uitbreid, zodat ik me kan terugtrekken op de studie, maar dan wel als ik de zekerheid heb, dat ik het ga gebruiken. Ik vervuil al genoeg.
Tot die foute muziek hoort Vicky Leandros. Met de
onsterfelijke tekst Auf dem Mond, da bluehen keine Rosen. Auf
dem Mond gibt's keinen Mondenschein. Welk een briljante
deductie! Als antwoord op de versiertruc Wenn ein Astronaut
mir sagte: "Komm, ich fahr' mit Dir zum Mond! Steig' doch ein! So
eine Reise, die ist toll. Een versiertruc die dichterbij is
dan we denken. Toen nog science fiction. Shania Twain
heeft het al afgezwakt, OK, so you're a rocket scientist. That
don't impress me much.. Udo Jürgens of Freddy Breck komen ook
voorbij. Zelfs Perry Como, Frankie Laine en Jim Reeves. De betere
rijmelarij van het niveau likmevestje dan wel zeikmuziek dus.
Geen Corry Konings of Zangeres zonder naam. Ook ik heb grenzen.
Alhoewel ik niet uitsluit dat wanneer ook ik beschik over een
platenspeler, de LP's van mijn vader toch eens een keer gedraaid
zullen worden. En daar zitten die artiesten wel bij. LP's die
compleet mishandeld zijn. Mijn vader had in een hoekkast een
Grundig platenspeler die kon wisselen. De voorloper van de cd-
wisselaar die op de stand random meer stilte liet vallen
dan nummers liet horen. Men zette op een buis een stuk of vijf
LP's. Nadat de plaat op het plateau was afgeslagen, ging de arm
terug, viel de eerstvolgende LP naar beneden op de ander en ging
de arm weer automatisch naar de plaat. Met als resultaat dat
zacht ook muziek van de onderste LP was te horen. De methode om
dat soort platen schoon te maken lijkt houtlijm te zijn. Vele
instructievideo's zijn aanwezig op Youtube. Het klinkt te
mooi of waar te zijn. De tikken krijgt men er niet er mee weg.
Maar het is ongevaarlijk. Enig wantrouwen heb ik wel.
Omdat
ik qua platenspeler redelijk wat noten op mijn zang heb, zal het
nog wel duren. Maar ik kan me nu wel verliezen in het filosoferen
over welke LP als eerste zal worden gedraaid. Ik heb er genoeg
waar ik met zekerheid van kan stellen dat ze niet op
Spotify staan. Van de reclame singles over Pakje Biotex
tot door Wehkamp uitgebrachte Mantovani klonen die de toenmalige
hits verkrachten. Waarschijnlijk wordt het echter een 78 rpm
plaat. Met de intrigerende titel “Wat zitten we hier allemaal
gezellig bij elkaar”. Deze heb ik nog nooit gehoord. En ik ben
zeer benieuwd naar de tekst.
Udo Jürgens zal van meer mensen een guilty pleasure zijn. Mijn favoriet Damals wollt' ich erwachsen sein kan me echt vervoeren vanwege het complete studio-strijkorkest. Ook gezongen door Rob de Nijs, dat niet meer zo frisse koppie, maar nog steeds met een spleetje tussen de tanden, als Foto van vroeger. Tekstueel dankzij Joost Nuissl nog steeds sterk, maar muzikaal minder.
En brandweerman worden was het doel van het leven
Die dromen zijn over, 't gevoel is gebleven
Diep in m'n hart verlang ik vaak naar dat kind terug
Kinderen willen groot zijn, nou dat gaat vlug
Als me het leven tegenzit, denk ik aan die tijd
Al werd ik nooit die brandweerman, raakte het kind niet kwijt
Doet het me terug verlangen naar mijn jeugd? Het is een vraag die met de kennis van nu een duidelijk neen geeft. Niet omdat ik een slechte jeugd heb gehad. Maar gewoon omdat één keer wel genoeg is. Of om met Roeka te spreken:
Ja, ik heb wel gebeden, gelachen, geleden,
Gevochten, bewonderd, gehuild.
Maar misschien te benauwd, te bang en te koud,
Me te veel in mijn pantser verschuild.
Maar geen volgend leven hoeven ze mij straks te geven
Om te verbeteren wat ik fout heb gedaan -
Het zal toch weer hetzelfde gaan.
[Lege ochtendkroeg]
Dat dat niet aan mij is, klopt. Want de vraag blijft wat er verwordt van al die moleculen waar ik uit besta. Uit stof zijt gij geboren en tot stof zult gij wederkeren. Maar uiteindelijk gaan die moleculen vanzelf weer een verbinding aan. Of dat ook betekent dat die moleculen wederom een bewustzijn krijgen? De tijd zal het leren. Ik verwacht en hoop echter dat ik het niet mee krijg.
Ik ben eerder bang voor mijn sinds mijn geboorte ingezette aftakeling. Ik wil niet eindigen als een kind, dat gevoerd moet worden en weemoedig glimlacht bij een optreden van The Kik die liedjes van Boudewijn zingen in het auditorium van het verpleeghuis. Tegen die tijd zal de huidige enkelband wel vervangen zijn door een chip. Een chip die bepaalt of je wel of niet zelfstandig de afdeling af mag naar de tuin, dat liftdeuren gecamoufleerd met een poster van een boslandschap open gaan en als die open gaan mij doen verwonderen waarom de bomen zijn gekapt.
De papieren voor levensbeëindiging liggen bijna klaar. Maar de vraag blijft wanneer. Want pas als ik zo ver weg ben, de grens over van een ver vorig land, dan is het te laat.
Want vader is een jongen uit een ver en vorig land,
dat hopeloos verdwaald is in zijn eigen binnenkant
dat kind kan nog niet weten
wat de vader is vergeten:
de zoon en dochter die later komen zouden zijn uit zijn geest gewist
hij kan dus ook niet houden
van die kinderen die hij niet mist,
[Naar "Vorig land" Ted van Lieshout / Marnix Busstra gezongen door Karin Bloemen]
En wanneer je er nog niet overheen bent, zal je het ontkennen en is het nog geen tijd.
Hey Google, is het mijn tijd?
Uw waardevaste polis bij Yarden is niet toereikend. Wilt u eerst € 3267,89 overmaken?
Hou uw oog voor de camera om uw overschrijving te bevestigen.
Dank u. Het bedrag is overgemaakt.
Blaas in de adem-sensor.
Dank u. Het is uw tijd.
Helaas ondersteunt uw huidige versie van Android niet de levensbeëindigings-app. Upgrade eerst naar versie 2035a.
Vond u deze informatie bruikbaar?
Dank u. Het Google-team wenst u nog een fijne dag.