Ouder worden gaat vanzelf. Een gemeenplaats is dat ouder worden, veranderd. Het verandert jezelf, maar ook het proces zelf ervaar je telkens anders. In het begin gaat het niet snel genoeg. Rond het 25e levensjaar gaat het steeds sneller, ongemerkt. Alhoewel. Er is sprake van herhaling. Toen ik mijn zoon laatst ophaalde op de woongroep, slaakte ik de kreet “Hij staat er weer”. Op de weg naar mijn zoon rijden we langs “Klarenbeek Seizoensfruit” aan de Sportlaan. Oftewel het seizoen was weer begonnen. Alhoewel er nu geen aspergesoep gehaald zal worden. Voorlopig blijft hij thuis.
Wanneer merkt men dat men oud is? Daar is niet een eensluidend
antwoord op te geven. Mijn antwoord nu, is dat ik het merk
wanneer ik wegens downsizing mijn overbodige spullen in de hoek
van een kringloopwinkel neerzet, zonder de winkel zelf binnen te
gaan. Dit om te voorkomen dat ik met meer spullen terugkom, dan
dat ik wegbreng.
In die winkel staan spullen die ik ooit heb weggegooid, maar nu
zeker had bewaard. Een oranje keramieken vaas, dat afgrijselijke
ovenvaste servies, wit met een soort van abstracte bloemen en die
platenkoffer met het lubberende omhulsel en koperen
vergrendeling. Maar toch zeker niet het kameelzadel, de donker
eiken miniset of een reproductie van een schilderij van Bragolin.
Bragolin? Een zeer bekende onbekende schilder. Denk aan een
huilend jongetje. Het kon specifieker benoemd. Maar dat is lang
geleden.
Ik zou voor honderd procent voor de bijl gaan, mocht ik een
hoekkast met ingebouwde platenspeler met platenwisselaar zien.
Mijn vader had er zo een. In het Philips museum staat een kleine
versie voor singletjes. Volkomen nutteloos, maar ik zou deze
kopen. Dus nee, ik ga niet een kringloopwinkel in. Ik lever er
alleen af.
Downsizen is nodig. Waarom? Het is geen ruimtegebrek. Veel
staat op zolder al jaren stof te vergaren. Mijn eega en ik zijn
nog niet toe aan een seniorenwoning, dus het staat er prima. Ook
die dozen die al twee verhuizingen ongeopend zijn meegekomen. Het
is eerder dat ik mijn kinderen niet de loutering wil aandoen van
het leeghalen van hun ouderlijke woning. Louterend, maar
pijnlijk. Mijn eerste schifting was toen, wat zelf te houden, wat
kan naar de familie en wat naar kennissen. De rest is deels naar
de kringloop, deels naar een vaag museum en uiteindelijk ook naar
de milieustraat. Het museum zal ik nooit meer bezoeken. Ik wil
niet weten of de spullen er daadwerkelijk staan, of toch zijn
doorverkocht. De les? Datgene wat ik heb vergaard, zal niet
volledig in de volgende lijn worden aanvaard.
Ik wil het mijn kinderen besparen. De spullen van hun ouders
overzien, categoriseren in bewaren, kringloop of
afvalverzamelcentrum. Een deel van mijn en dus hun leven,
bestempelen als overbodig, nutteloos afval.
Al jaren heb ik in mijn huis lp’s en 78-toeren platen. Die mogen weg. Moeten weg. Zeker die schellak-platen. Zwaar, groot en breekbaar. Afspelen op mijn koffergrammofoon doe ik nog zelden. Het geluid is te volumineus. De hele straat kan meegenieten. Althans, kon meegenieten. De buurt is aan het verjongen. Muziek uit de jaren '30, '40 is verworden tot herrie. Met de huidige korte lontjes, laat ik het achterwege.
Met een vorige kerst hebben we onze dochter een vintage ogende
platenspeler op pootjes cadeau gedaan. Vinyl is weer hip en zij
vond het wel wat. Ze mocht lp’s uit mijn kleine verzameling
kiezen. Robert Long, "All this and World War II" en de
collector's editie van "War of the Worlds". Een vergeelde rode
doos met de dubbel elpee en het boek. Zelf ooit gekregen voor
kerstmis. Wel 60 gulden als ik me goed herinner. Dat was een
groots cadeau. Ze heeft nog een paar platen gekozen, die me niet
meer bijstaan, dus die ik niet mis. Bij leven zag ik mijn spullen
gecategoriseerd worden in bewaren en afvalverzamelcentrum. Haar
goed recht.
De resterende lp's kunnen naar de kringloop. Maar niet voordat ik
deze heb gedigitaliseerd. Opnemen, bewaren als MP3 op de schijf
bij de reeds gedigitaliseerde CD's. Dat neemt geen fysieke ruimte
in. Tonen mijn kinderen allebei interesse, dan is de kopie snel
gemaakt. Willen ze het niet, dan is formatteren voor hen afdoende
om te beschikken over extra opslagruimte.
Vormen de resterende platen een uitgelezen collectie? De
schellak platen zijn onuitgezocht opgeborgen in een tweetal
bananendozen. Ik heb geen idee meer wat er tussen zit. Er is een
nummer dat ik nog wel wil horen: “Wat zitten we weer gezellig bij
elkaar”. Misschien wel toepasselijk. Maar met afspelen wacht ik
nog maar.
Het vinyl bestaat uit platen van mijn vader
gemengd met platen uit mijn verleden en die van mijn eega. Van
Corry en de Rekels tot Chopin, van Holst tot Francis Goya, van
Rock and roll verzamelaars tot Country verzamelaars. Dertien in
een dozijn dus. Wel soms anders benoemd: "Alle dertien goed". De
concurrenten brachten "De daverende dertien" en "Alle 14
favoriet" uit. De ouderdom van die verzamelaars is af te leiden
aan de hoezenpoes. Hoe meer kleren ze aan heeft, hoe ouder de
plaat.
Het heeft geen verzamelwaarde. Velen zullen hun neus er voor
ophalen. Er is namelijk goede, echte muziek en minderwaardige
muziek. Niet alleen de literatuur kent generaals zonder leger. De
muziekmaatschappijen streven alleen winst na. Goed staat gelijk
aan verkoop. De verschillende goegemeentes bevestigen hun status.
Jeugd liet zich ooit leiden door de TOP40. Ouderen door hun
verleden of snobisme. Ik herinner me de jankende opmerking van
een kennis. Dat ze het zo jammer vond dat haar spruit een LP
gekocht had van Michael Jackson. Zo zonde volgens haar. Er was
zoveel beters te koop. Als er het maar van het label "Deutsche
Grammophon" was.
Ik heb me er nooit wat van aangetrokken. Elvis Presley en
jaren '40,'50 en '60 muziek toen disco in was. Bij de Vroom &
Dreesman grasduinen in de platenbakken. Drie voor zeven en halve
gulden (3,50 euro). Veel tijd heb ik er doorgebracht. VanLeest
was te elitair. Bladeren bij BOL of Amazon blijft anders. En te
gestuurd. Het voordeel is wel dat wanneer je maar vaak genoeg
kijkt de prijs van een CD daalt. Toch koop ik liever de CD bij
een theaterbezoek. De artiest kan deze dan signeren en het is een
extra versterking van een komende herinnering. De zanger van de
Memphis Maniacs was zelfs zo vriendelijk om de LP te voorzien van
een opdracht voor mijn dochter. De CD kreeg alleen zijn
handtekening.
Zal ik uit mijzelf Corry en de Rekels aanzetten? Nee. Maar ik heb
er wel naar geluisterd in mijn jeugd. Het werd gedraaid op de
begrafenis van een oom. Ik zal ook die platen opnemen. Voor ooit.
Wanneer ik er wel wil naar luisteren? Eerder ook voor de
zekerheid dat ik er naar kan luisteren.
Waarom neem ik geen abonnement op een streamingdienst? Alles is vindbaar op bijvoorbeeld Spotify. Ongetwijfeld. Maar dat kost geld. En het is milieubelastend. Waarom moet een datacenter aanstaan? Ik zet mijn harde schijf aan wanneer nodig. Ik maak wel mijn eigen samengestelde Spotify. Zonder dat Big Brother weet wat ik wanneer afspeel. Als ik in mijn brei aan bestanden nog de muziek weet te vinden. Ik heb geen idee meer wat ik heb. Met de vinger langs cd's door de kast bladeren, noopt tot het opzetten van een cd waarvan je het bestaan niet meer wist. Een bestandenlijst door akkeren is vervelend. Maar ook daar is een oplossing voor.
Mijn CD's staan allemaal op de schijf. De platen op de computer krijgen, zal meer om het lijf hebben. Ik zal die volledig moeten afluisteren. Net als vroeger. Naald in de groef. Even wachten. Play samen met REC indrukken. En dan hopelijk op tijd STOP. Als de cassettetape meewerkte. Ik moest alleen nog beginnen. Al jaren hik ik namelijk aan tegen de aanschaf van een platenspeler. Want wat kies je? De audiofiele goegemeente, al of niet door zichzelf zo gekwalificeerd, voorzien van het absoluut gehoor, keurt alles af waar een USB-kabel aan zit. Je koopt een B&O of een Technics uit de jaren zeventig, of minimaal een Pro- ject. Er wordt met bedragen gesmeten, die ik in geen 100 jaar er aan wil uitgeven. Voor net geen duizend euro is er een nette platenspeler te koop met de mogelijkheid om toeren te wisselen. Geef je maar 500 euro uit, dan zul je zelf de snaar moeten verleggen. Mijn eerste platenspeler die ik als kind kreeg was halfautomatisch. De arm ging terug bij het einde van de plaat. En die heeft echt geen honderden guldens gekost. Ik kreeg deze van mijn oom. Die had een nieuwe. Toen bestond de kringloop uit doorgeven in de lijn.
Grappig blijft het om de reacties van die audiofiele goegemeente te lezen. Wanneer men een paar honderd euro heeft uitgegeven, gaat men de speler modden. Men zet een zwaardere metalen plaat aan de onderkant, of giet er beton in. De elementen worden verwisseld, want het brol dat standaard erbij zit, is niet goed genoeg. Het voldoet voor degene die met de hobby beginnen, maar een echte liefhebber wil beter. Hoe durven de leveranciers het uit te leveren. Na het modden heeft men pas de ultieme luisterervaring. Mits er de juiste buizenversterker bij is gezet en de boxen ook zorgvuldig zijn uitgezocht bij die versterker. Ik gun hen hun hobby. Die mag geld kosten. Mijn hobby's kosten ook geld. Ieder zijn meug.
Deze kerst stootte ik toevallig op een Fenton, tegen het
luttele bedrag van 29,00 euro. Met een USB kabel en er zou een
naald bestaan voor schellak platen. Natuurlijk werd het product
volledig afgeserveerd. Fijntjes werd erop gewezen dat de naald,
althans het stukje pvc, in dit "ding" de krullen vinyl van de
platen zal schrapen. Ik heb deze dus gekocht. USB kabel aan de
computer, plaat er op en opnemen maar. Het werkt
fantastisch.
Heb ik krullen van de platen zien komen? Natuurlijk niet. De
platen zijn overigens minder mishandeld door mijn vader of
mijzelf, dan ik dacht. Het aantal krassen viel mee. Ze waren wel
stoffig. Een antistatisch doekje doet wonderen. Ik zal nog wel
eens een flesje houtlijm er op leeg spuiten. Want dat is volgens
de goegemeente de manier. En goedkoper dan de aanschaf van een
Okki Nokki. Alhoewel de Knosti het kan voor een tiende van de
prijs van een Okki Nokki. Wie verzint die namen?
De eerste LP die ik wilde horen gaf wat keuzestress. Corry en
de Rekels viel af. Ondanks dat ik weet dat op het laatste nummer
van kant B Corry haar band bedankt. Daar is niet over nagedacht.
Waarom? Na twee keer draaien weet je dat wel. "Alle dertien goed"
alsmede "Alle 14 favoriet" vonden bij mij ook geen bijval. De
oudere uitgaves bevatten Elton John maar ook Vicky Leandros. Geen
prioriteit. Eén van de verzamel LP's die zich voordoet als "40
golden hits from the Sixties" is feitelijk de soundtrack van
Stardust. Met de Stray Cats, waarvan de muziek al jaren vergeten
is, behoudens in een obscuur hoekje van Youtube. Die komt zeker.
Maar niet als eerste.
Het hergebruik van een plaat kwam vaker voor. "14 melodies to
remember" heette oorspronkelijk "7+7: Dubbel geluk voor duizenden
gehandicapte sportmensen". Blijkbaar had CBS te hoge
verwachtingen van de verkoop en te veel platen geperst. Door alle
resterende voorraad te voorzien van een nieuwe hoes, kon deze
alsnog de verkoop in. De winst zal ongetwijfeld naar CBS zelf
zijn gegaan.
Welke plaat te kiezen? Frankie Laine dan? Of die doos uitgegeven door Wehkamp? LP's met hits, instrumentaal uitgevoerd door studiomuzikanten? Ik hoor velen al de neus ophalen. Voor mij heeft het emotionele waarde. Herinneringen aan toen kwamen vanzelf. Bestellen bij Wehkamp was not done. Ook niet wanneer je de rekening in een keer voldeed. Ik kocht er spencers. En een pak. In de familie stonden genoeg rekeningen open. Men leefde boven hun stand. Mijn moeder was wat dat betreft het buitenbeentje. Niks op de pof. Geld is maar eenmaal uit te geven. Alleen wanneer je het hebt. De spencers vielen goedkoper uit. Met een luttel bedrag van 5 gulden per LP, kon ik ze aanschaffen. Ook de vierde, want men moest wel voor een x bedrag uitgeven om ze te mogen bestellen.
De eerste te draaien LP werd er een van Johnny Cash. Van mijn vader. Hij heeft deze gekregen van mijn neef in Nieuw Zeeland. Ik heb met mijn ouders een maand lang in Nieuw Zeeland mogen verblijven. Kerst bij een onbekende oom en tante. Ze waren vlak na de oorlog naar het beloofde land vertrokken. Ze hebben een bestaan op weten te bouwen. Maar los van hun verleden kwamen ze niet. In de gesprekken dachten ze dat hun geboortedorp nog steeds bestond zoals ze het verlieten. Deels ingegeven door de door mij als achterlopend ervaren maatschappij in dat prachtige land. Ik had het idee dat ik in een tijdscapsule was beland en de jaren '50 alsnog beleefde. Ze zijn inmiddels overleden. Dementie was de tol van mijn tante. Engels vergat ze. Maar daar de Nederlandse gemeenschap groot is, kon dat opgevangen worden. Velen zijn meertalig en allen hebben oude muziek. Muziek die in Nederland al lang is vergeten. Lou Bandy, maar ook Willy Walden. "Als op het Leidseplein". Dat wat "We'll meet again" is geworden voor Groot Brittanie, had dat nummer voor ons moweten worden. Maar in Nederland kennen we geen titel als Dame of Sir.
Het opnemen van platen vordert langzaam. Maar gestaag. En aangezien we nu minder te doen hebben, moet het lukken. Op een van de platen staat een wervende reclame tekst van twee vergeten generaals zonder leger. Chiel Montagne en Eddy Becker. Toen invloedrijk. Ze steken elkaar de loftrompet toe. Als goede vrienden, ooit begonnen bij Radio Veronica "met een gezamelijke voorliefde voor goede muziek" konden ze niet anders dan die LP warm aanbevelen. Chiel benadrukt dat hij deze LP reeds heeft in zijn discotheek. Discotheek? De term van toen voor platencollectie. Ik heb die LP opgenomen. Het Mike Morton Orchestra breit hits aan elkaar. Nonstop. Deze ga ik snel vergeten. Ik heb geen idee waar deze vandaan kwam. Ik kan me niet heugen deze gekocht te hebben, dus deze zal van mijn vader zijn geweest. Maar ik heb deze nooit gehoord. In tegentelling tot die van de Bietenbrouwers o.l.v. Boer Biet en het Cocktail trio. Het Cocktail trio. Geestesvaders van "Die zien we nooit meer terug". Maar ook van in de huidige tijde dermate politiek incorrect teksten, dat die LP zonder opnemen weg moet. Denk aan: "He, Li- Wang Tai-Fu, wat hebben ons gehoold? Ga jij uit jouw lestaulantje weg". Aan de andere kant, moeten we dit verleden verzwijgen? Doen alsof het nooit heeft bestaan?
Ondanks alle waarschuwingen van de audiofiele goegemeente, ben ik zeer content. Voldoet het aan mijn huidige smaak? Ik heb geen smaak. Afhankelijk van mijn gemoedstoestand staat Wagner, Sivert Hoyem of Janne Schra op. Ik kan luisteren naar een breed scala. Met nu een voorkeur voor vrouwenstemmen. Singer/song-writers met een Keltische inslag. Voor sommigen zo suikerzoet dat het glazuur spontaan van hun tanden springt. Soms gewoon muziek als behang, waarbij mijn vertaalvinkje uit kan. Heerlijk mijmeren. Met een boek, van een al of niet tegendraadse schrijver. Af toe afgewisseld met plots opdoemende beelden van toen.